امروزه در صنایع مختلف نظیر صنایع دارویی، لبنی و شیمیایی، استفاده از انواع دستگاه‌های خطوط فرایند برای افزایش کیفیت، ایمنی و راندمان بسیار ضروری است. این تجهیزات مجموعه‌ای از ماشین‌آلات تخصصی نظیر انواع جداکننده‌ها، هموژنایزر و دستگاه‌های بسته‌بندی بوده که در کنار دیگر تجهیزات به کار می‌روند و مراحل مختلف تولید و فراوری محصولات را آسان‌تر می‌کنند.
هرکدام از این دستگاه‌ها انواع مختلفی دارند و وظایف متنوعی را در برمی‌گیرند. به‌عنوان‌مثال سپراتورها برای جداسازی ناخالصی‌ها یا اجزای مختلف مایع و جامد استفاده می‌شوند و دستگاه‌های بسته‌بندی برای آماده‌سازی نهایی محصول به کار می‌روند. در انتخاب درست و هوشمندانه این تجهیزات، توجه به نوع محصول، ظرفیت تولید و همچنین استاندارد کیفی ضروری است.
جهت خرید انواع شیر آلات صنایع غذایی، مکانیکال سیل، واشر پلیت صفحه ای، پوزیشنر سامسون و کنترل ولو سامسون با بهتین کاوش نوین در ارتباط باشید.
هموژنایزر چیست و چه کاربردی دارد؟
در بررسی انواع دستگاه‌های خطوط فرایند، اولین موردی که بررسی می‌کنیم دستگاه هموژنایزر است. این دستگاه یکی از تجهیزات مهم در صنایع مختلف به‌ویژه صنایع غذایی و لبنی محسوب می‌شود.
نحوه عملکرد آن هم بدین صورت است که با اعمال فشار، ضربه یا حتی ارتعاش، ذرات موجود در یک ماده را خردکرده و به‌صورت یکنواخت در محیط پراکنده می‌کند. درنتیجه محصول نهایی باکیفیت‌تر شده و ماندگاری بیشتری از خود نشان می‌دهد.
انواع هموژنایزر و کاربرد آن
دستگاه‌های هموژنایزر برحسب طراحی و دیگر فاکتورهای تولید انواع مختلفی دارد که هرکدام کاربر خاص خود را دارند.
هموژنایزر تحت‌فشار
این مدل سیال با فشار بالا را از یک شکاف باریک عبور می‌دهد. همین برخورد شدید ذرات به یکدیگر در مسیری تنگ باعث خردشدن و پراکندگی یکنواخت خواهند شد. معمولاً از مدل تحت‌فشار در صنایع لبنی، غذایی و بیوتکنولوژی استفاده می‌شود و حضور آن را در خط تولید شیر پاستوریزه، سس و داروهای مایع می‌بینیم.
هموژنایزر مکانیکی
این مدل دارای پره‌ها و تیغه‌هایی است که با سرعت بسیار بالا می‌چرخند و ذرات را خرد و ریز می‌کنند. عملکرد آن هم شبیه به آسیاب یا چرخ‌گوشت برقی است و برای همگن‌سازی ذرات بزرگ‌تر و یا مخلوط‌هایی که به نیروی مکانیکی بالایی نیاز دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد. معمولاً از این مدل در تولید نوشیدنی، خمیر و دیگر محصولات آرایشی بهداشتی استفاده می‌کنند.
هموژنایزر اولتراسونیک
این مدل به کمک امواج فراصوت، فشار نقطه‌ای بالا در مایعات ایجاد می‌کند که در نتیجه آن شاهد خردشدن بسیار زیاد ذرات و پراکندگی آن‌ها خواهیم بود. هموژنایزر اولتراسونیک برای کاربردهای حساس و دقیق مثل نانوذرات یا سوسپانسیون‌های دارویی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انواع دستگاه‌های بسته‌بندی در خطوط فرایند
دومین سری از دستگاه‌هایی که بین دستگاه‌های خطوط فرایند آن‌ها را بررسی می‌کنیم، برای بسته‌بندی محصولات مختلف هستند که برحسب نوع کالا، حجم تولید و حساسیت محصول انتخاب می‌شوند. دستگاه‌های بسته‌بندی عملکردهای متنوعی از خود نشان می‌دهند و تنوع آن‌ها بسیار زیاد است.
استرچ کش
این دستگاه به‌منظور بسته‌بندی سریع استفاده می‌شود که برای محصولات تازه مثل گوشت و سبزیجات و میوه مناسب است. معمولاً از این دستگاه‌ها در رستوران‌ها و هایپرمارکت و مراکز تهیه غذا استفاده می‌کنند.
دوخت گونی
از دستگاه دوخت گونی برای دوختن لبه گونی‌ها استفاده می‌شود که برای محصولات خشک مثل حبوبات، برنج، آرد و کودهای شیمیایی کاربرد زیادی دارد.
دوخت پلاستیک
برای بسته‌بندی کیسه‌های پلاستیکی از انواع دستگاه‌های دوخت در مدل‌های دستی، پدالی، پنوماتیک و اتوماتیک استفاده می‌شود که هم کسب‌وکارهای کوچک و هم واحدهای تولیدی بزرگ می‌توانند از آن استفاده کنند.
تاریخ‌زن و جت پرینتر
به هدف درج اطلاعات مثل تاریخ تولید و انقضا، قیمت، شماره‌سریال یا به‌طورکلی بارکد بر روی بسته‌ها، از انواع دستگاه‌های جت پرینتر وتاریخ‌زن استفاده می‌کنند.
وکیوم و شیرینگ
این مدل هوای داخل بسته را خارج کرده و سپس هر بسته با یک فیلم شیرینگ پوشانده می‌شود که معمولاً از آن برای نگه‌داری مواد غذایی حساس استفاده می‌کنند.
دستگاه سیل وکیوم
این دستگاه برای پلمب ظروف پلاستیکی یا شیشه‌ای مانند انواع لیوان، بطری‌ها و بسته‌های آب‌میوه مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف آن‌هم جلوگیری از ورود هوا و آلودگی به داخل بسته‌بندی است.
در ادامه جدولی از دیگر دستگاه‌های بسته‌بندی خطوط تولید را با هم می‌بینیم.
| کاربرد مختصر | نوع دستگاه بسته‌بندی |
| پرکردن مایعات در ظروف چرخشی یا گردان | پرکن مایعات روتاری |
| مخصوص مایعات غلیظ مانند عسل یا سس | پرکن مایعات غلیظ |
| برای بسته‌بندی پیوسته مایعات در خط تولید | پرکن خطی مایعات |
| مخصوص مواد پودری و حجیم مانند آرد و قهوه | پرکن حجمی و پودری |
| پرکن با اندازه‌گیری دقیق وزن، مناسب مواد متنوع | پرکن توزینی |
| برای مواد گرانولی مثل برنج، حبوبات، شکر و غیره | پرکن گرانولی |
| برای بسته‌بندی تک‌نفره مانند ساشه‌های چای، نمک، فلفل | پرکن ساشه مدادی |
| بستن درب بطری‌ها، قوطی‌ها یا شیشه‌ها | دستگاه دربند |
| شکل‌دهی بسته و همزمان سیل کردن آن | ترمو فرم فیل سیل |
سپراتور و نقش آن در خطوط تولید
یک دستگاه پرکاربرد در میان انواع دستگاه‌های خطوط فرایند که حضور آن را در بسیاری از خطوط تولید و کارخانه‌ها می‌بینیم، سپراتورها هستند. از این دستگاه برای جداسازی مؤثر مخلوط مواد مختلف استفاده می‌کنند که باتوجه‌به طراحی و نوع کاربرد خود می‌تواند ذرات مایع، جامد یا حتی گازها را هم از هم تفکیک کند. نحوه عملکرد آن‌هم بر اساس اصول فیلتراسیون، نیروی گریزازمرکز یا تغییر جهت حرکت است.
کاربرد سپراتور بیشتر در صنایع غذایی و دارویی، شیمیایی و پتروشیمی، سیستم‌های بخار و تأسیسات برودتی به چشم می‌خورد.
انواع سپراتور و کاربرد هرکدام
سپراتورها انواع بسیار مختلفی دارند که برحسب نوع طراحی و عملکرد کاربرد آن‌ها متفاوت می‌شود.
سپراتور بخار
این مدل برای حذف ذرات آب از بخار در خطوط انتقال مورد استفاده قرار می‌گیرد که هدف آن افزایش خشکی و جلوگیری از آسیب به تجهیزات حساس است.
سپراتور گردابی
در مدل گردابی بخار با حرکت چرخشی به کمک نیروی گریزازمرکز قطرات آب سنگین را به دیواره‌ها پرتاب می‌کند که این ذرات درنهایت توسط تیغه‌های مخصوص به سمت خروجی هدایت می‌شوند.
سپراتور انعقادی
این مدل برای جداسازی ذرات آب از هوا یا بخار مورد استفاده قرار می‌گیرد که قطرات ریز آب با هم ترکیب شده و قطرات بزرگ‌تر می‌سازند تا از بخار جدا و درنهایت ته‌نشین شود.
سپراتور پره‌ای
یکی از پرکاربردترین انواع سپراتورها که به کمک پره‌های داخلی و ایجاد تغییر جهت در مسیر بخار، قطرات آب را از جریان جدا می‌کند، مدل پره‌ای است که حتی در سرعت‌های پایین هم راندمان بسیار بالایی دارد.
سپراتور روغنی
و درنهایت آخرین‌مدل از انواع دستگاه‌های خطوط فرایند، سپراتور روغنی است که وظیفه جداسازی روغن از گاز و بازگرداندن آن به کمپرسور را ایفا می‌کند. این مدل باعث افزایش بهره‌وری کمپرسور و کاهش مصرف انرژی می‌شود.
جمع‌بندی
حضور دستگاه‌های خطوط فرایند در پروسه تولید یک محصول و بسته‌بندی آن بسیار ضروری است. فرقی نمی‌کند که یک کارگاه خانگی دارید و یا کارخانه‌ای بزرگ راه‌اندازی کرده‌اید، برای‌آنکه به نتیجه مطلوب برسید به دستگاه‌های مختلفی نیاز دارید. پرکاربردترین این دستگاه‌ها، انواع سپراتورها، هموژنایزرها و دستگاه‌های بسته‌بندی هستند که برای تکمیل فرایند تولید یک محصول حضور آن‌ها الزامی است.
